Ondervoeding

Wat is ondervoeding?

Ondervoeding is een gevolg van een tekort aan voedingsstoffen. Dit leidt tot ongewenst gewichtsverlies en een slechter functioneren van het lichaam. Het komt vooral voor bij ouderen en zieken, maar soms ook bij kinderen.

Wat zijn de symptomen van ondervoeding? En wat zijn de gevolgen voor het lichaam bij ondervoeding? Hieronder leest u alles over ondervoeding.

Wat zijn de symptomen van ondervoeding?

Er zijn een aantal symptomen waaraan u ondervoeding kunt herkennen:

• ongewenst gewichtsverlies en verlies van spiermassa,
• Verminderde eetlust,
• vermoeid en futloos voelen,
• afname van conditie,
• verminderde weerstand,
• langzamere wondgenezing
• verminderde zelfredzaamheid en kwaliteit van leven.

Denkt u ondervoeding te herkennen bij uzelf of een ander? Schakel dan meteen uw huisarts in.

Ondervoeding bij ouderen

Ouderen hebben een groter risico op ondervoeding. Dit komt doordat ze vaker ziek zijn en minder bewegen. Bovendien hebben ouderen minder eetlust en vaak ook een verminderde smaak. Hierdoor is het voor ouderen soms moeilijk om voldoende voedingsstoffen via de dagelijkse voeding binnen te krijgen.

Ondervoeding bij kinderen

Ondervoeding bij een kind kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en het groeiproces van het kind. Ondervoeding kan zelfs voor blijvende schade zorgen omdat als het kind nog niet volgroeid is.

Valt uw kind af in plaats van dat het aan komt? Dit is vaak een eerste teken dat er iets niet goed gaat. Daarnaast is de hoeveelheid energie die een kind of puber heeft een belangrijk teken. Is uw kind lange tijd vermoeid of futloos en/of heeft uw kind last van concentratieproblemen? Schakel de huisarts in voor verder onderzoek.

Wanneer bent u ondervoed?

Met een screeningsinstrument wordt er onderzoek gedaan naar een verhoogde kans op ondervoeding. In Nederland wordt vooral de SNAQ 65+ of MUST gebruikt.

Als iemand op basis van de screening een verhoogd risico op ondervoeding heeft, wordt er vervolgens gekeken of iemand ondervoed is. Een mens is ondervoed als hij voldoet aan minstens een van de onderstaande symptomen:

• 5% of meer onbedoeld gewichtsverlies in de afgelopen 6 maanden.
  Of 10% of meer onbedoeld gewichtsverlies in een periode langer dan 6 maanden. Te meten aan de hand van BMI (Body Mass Index) en spiermassa.
  
  
• Tekort aan voedingsstoffen: 1 week meer dan 50% minder gegeten hebben dan de energiebehoefte. Of meer dan 2 weken verminderde inname of opname of een chronische maagdarmaandoening die inname of opname negatief beïnvloedt.

Iemand hoeft dus niet per se ondergewicht te hebben om ondervoed te zijn. Ook het plotse verlies van voedingsstoffen door bijvoorbeeld overgeven of diarree kan leiden tot ondervoeding.

Wanneer is er ondervoeding bij kinderen?

Voor kinderen gelden er andere criteria om ondervoeding vast te stellen. De gemiddelde groei in lengte en gewicht is daarbij een belangrijke indicator. Ook kan een bloedonderzoek helpen ontdekken of er tekorten zijn.

Wat doet ondervoeding met het lichaam?

Ondervoeding heeft grote gevolgen voor het lichaam en de gezondheid. Gevolgen zijn onder andere:

• langzamer herstel na een operatie of ziekte,
• meer en ernstigere complicaties na een operatie,
• vertraagde wondgenezing,
• verhoogde kans op doorligwonden (decubitus),
• verminderde werking van het afweersysteem,
• verminderde spiermassa (afname kracht),
• verminderde hart- en longcapaciteit,
• lagere kwaliteit van leven (minder levenslust),
• verhoogde kans op overlijden.

Bij kinderen die in de groei zijn kan ondervoeding ernstige blijvende schade aanrichten.

Wat zijn de oorzaken van ondervoeding?

Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot ondervoeding:

• verminderde smaak, reuk en/of eetlust,
• gebitsproblemen en slikklachten,
• ontregeling honger- en verzadigingsgevoel,
• verstoorde vertering en opname in het maagdarmkanaal,
• psychologische problemen, zoals angst, depressie, verdriet of dementie,
• sociale factoren, zoals eenzaamheid en armoede,
• verminderde mobiliteit, geen mogelijkheid tot boodschappen doen of eten bereiden en vermoeidheid,
• verslaving .

Behandeling van ondervoeding

Bij de behandeling van ondervoeding ligt de nadruk op voldoende inname van eiwit en energie en het extra aanmoedigen van eten en drinken. Daarnaast is beweging een belangrijk onderdeel van de behandeling om de spiermassa te behouden. Een behandelplan wordt meestal in samen met uw arts en/of diëtist gemaakt.

Medische bijvoeding voor ouderen

Afhankelijk van de ernst van ondervoeding kan een arts en/of diëtist kiezen om medische (drink)voeding aan te vragen via BENU. Medische voeding is er in verschillende soorten en smaken. Het kan gebruikt worden als bijvoeding of als (tijdelijke) volledige vervanging van de normale voeding. Veel medische voedingen zijn verrijkt met energie, eiwitten, vitamines en mineralen.

Lees hier alles over de medische voeding van BENU.