Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) is een eiwit dat geproduceerd wordt door de prostaat. Dit is een normaal en lichamelijk proces. Een kleine hoeveelheid PSA is normaal in het bloed van mannen met een gezonde prostaat.

Een verhoogde PSA-waarde kan wijzen op de aanwezigheid van prostaataandoeningen zoals prostaatontsteking, goedaardige vergrote prostaat of prostaatkanker.

De PSA-waarde stijgt ook op natuurlijke wijze met de leeftijd, na een prostaatoperatie of na specifieke diagnostische tests (zoals rectaal onderzoek, prostaatbiopsie en echografie van de prostaat). 

Een verhoogde hoeveelheid PSA in uw bloed betekent niet per definitie dat er afwijkingen zijn. Maar in het geval van een verhoogde PSA-waarde adviseren wij om een huisarts te raadplegen om vast te stellen of er eventuele vervolgstappen nodig zijn.

Het resultaat is juist als de gebruiksaanwijzing zorgvuldig is opgevolgd. Het resultaat kan echter onjuist zijn als:

• het apparaat voor gebruik in contact komt met andere vloeistoffen, 
• als per ongeluk een deel van de verdunner wordt gemorst, 
• als de hoeveelheid bloed niet voldoende is,
• als er meer dan 3 druppels in het monsterreservoir (S) van de test zijn afgegeven.

De kleur en de intensiteit van de strepen zijn niet van belang voor het resultaat. De banden moeten volledig en niet onderbroken zijn. 

Nee. De test moet u 5 minuten na afloop van de procedure aflezen.

Volgens de zelftest heeft u een verhoogde PSA-waarde als er een band is verschenen bij zowel de C als de T. Wij adviseren dan uw huisarts te raadplegen. Uw huisarts zal (samen met u) vaststellen of en welke vervolgstappen nodig zijn. De verhoogde PSA-waarde hoeft niet te betekenen dat er afwijkingen zijn aan de prostaat.

Het resultaat is negatief als er alleen bij C (controle) een band verschijnt. Het betekent dat u een normale PSA-waarde heeft. Een normale PSA-waarde sluit de mogelijkheid van prostaataandoeningen niet uit. Als er sprake is van verhoogd risico op het ontwikkelen van prostaatkanker kan het raadzaam zijn om over 1 á 2 jaar nog eens een test te doen.

De zelftest heeft een betrouwbaarheid van 92,34%.

Heeft u de zelftest gebruikt zoals beschreven staat in de gebruiksaanwijzing, maar werkt deze niet naar behoren of is deze incompleet aangeleverd? Neem dan contact met ons op.

Als er sprake is van verhoogd risico op het ontwikkelen van prostaatkanker dan is het altijd een persoonlijke keuze om wel of niet een PSA-test te doen. Voordat u hierin stappen onderneemt is het belangrijk om te weten dat:

• Bij een verhoogde PSA-waarde is verder onderzoek nodig om vast te stellen wat de oorzaak is (prostaatkanker, vergrote prostaat of ontsteking).
• Snelgroeiende prostaatkanker kan pijnlijke uitzaaiingen geven of dodelijk zijn. Door vroegtijdige opsporing met een PSA-test en behandeling wordt de kans hierop kleiner. 
• Vaak wordt een langzaam groeiend soort van prostaatkanker gevonden, die geen klachten zou hebben gegeven.
• Als u weet dat u prostaatkanker heeft, ook de relatief onschuldige vorm, kunt u zich een ‘patiënt’ voelen. Terwijl u helemaal nergens last van heeft.
• Behandelingen voor de onschuldigere vormen van prostaatkanker zijn vaak niet nodig, maar u kiest misschien alsnog voor een behandeling. U loopt het risico onnodig behandeld te worden.
• Behandelingen kunnen blijvende bijwerkingen hebben met invloed op uw leven, zoals erectieproblemen, incontinentie en darmproblemen.
• Ongeveer 4% van de mannen in Nederland overlijdt aan prostaatkanker. Er zijn andere vaker voorkomende doodsoorzaken waar mannen aan sterven (bron: Statline).

Overweegt u een PSA-test of wilt u meer weten over de voor- en nadelen van deze test? Neem dan contact op met uw huisarts. 

De PSA-zelftest is een snelle kwalitatieve test voor het meten van de PSA-waarde in het bloed. De zelftest maakt gebruik van een unieke combinatie van specifieke antilichamen die PSA herkennen. Als er op de zelftest bij beide tekens T (Test) en C (Controle) gekleurde banden verschijnen dan is het resultaat positief. Dit betekent dat de PSA-waarde meer dan 4 ng/ml bedraagt. De test heeft een betrouwbaarheid van 92,34%.

Bekijk de gebruiksaanwijzing en/of de video-instructie voor een uitgebreide uitleg.

De Prostaat PSA-zelftest kunt op elk moment van de dag uitvoeren, maar in sommige gevallen is het raadzaam om een bepaalde periode te wachten om een vals positief resultaat te voorkomen. De PSA-waarde kan namelijk stijgen in de onderstaande gevallen:

Activiteit	Wachttijd
Lange fiets- of motorrit	24 uur
Geslachtsgemeenschap of ejaculatie	24-48 uur
Inbrengen van een urinekatheter	2-3 dagen
Infecties aan de urinewegen	1  week

Voor mannen die geen symptomen hebben, ouder zijn dan 45 jaar, sprake is van verhoogd risico op het ontwikkelen van prostaatkanker en hun PSA-waarden willen weten. Bekijk altijd eerst de voor- en nadelen van het doen van de PSA-zelftest. 

De zelftest is niet geschikt voor mensen die antistollingsmedicijnen (bloedverdunners) nemen of mensen die aan hemofilie lijden.

Zorg voor een warme omgeving want dit zorgt voor een betere doorbloeding. Houd uw hand naar beneden en masseer de vinger tot er een grote druppel bloed uit komt. Het is belangrijk om van de handpalm naar de vinger te masseren. Blijf dit herhalen tot er voldoende bloed in het buisje komt.

Nee, u hoeft bij het bloedprikken voor het bepalen van de PSA-waarde niet nuchter te zijn. Eten en drinken is toegestaan vóór het afnemen van de zelftest

Nee, alcohol heeft niet direct invloed op de PSA-waarde. Wij adviseren om geen alcohol te drinken voor het afnemen van de test, omdat dit invloed kan hebben op manier waarop de zelftest goed kan worden uitgevoerd. De test is alleen betrouwbaar als de gebruiksaanwijzing correct wordt opgevolgd.

BENU vindt het belangrijk om mannen meer inzicht te geven over de prostaat en risico’s die kunnen leiden tot het ontwikkelen van prostaatkanker. Door informatie te geven wil BENU bijdragen aan het op tijd signaleren van een kwaadaardige ontwikkeling in de prostaat. Want wist u dat:

• Prostaatkanker de nummer 1 kanker is onder mannen?
• Er in 2022 14.600 mannen prostaatkanker in Nederland kregen?
• Plasklachten meestal door een goedaardig vergrote prostaat komen en niet door prostaatkanker?
• Er sprake kan zijn van (een agressieve vorm van) prostaatkanker zonder dat u klachten heeft?
• 1 op de 4 mannen bij diagnose al uitgezaaide prostaatkanker heeft?
• Er jaarlijks net zoveel mannen aan prostaatkanker sterven als vrouwen aan borstkanker (ongeveer 3000 per jaar)?
• Nadenken over prostaatkanker niet iets voor alleen oude mannen is?

^{Bronnen: IKNL.nl, VZinfo.nl, kanker.nl}

Door informatie te geven over de prostaat en prostaatkanker kunt u met de BENU Prostaatcheck zelf nagaan of er sprake is van verhoogd risico op het ontwikkelen van prostaatkanker. 

Om prostaatkanker vroeg op te kunnen sporen kan u de PSA-waarde in uw bloed laten meten. De PSA-waarde toont aan of er mogelijk iets mis is met de prostaat, dat kan prostaatkanker zijn maar ook een goedaardige vergroting of een ontsteking van de prostaat. 

Bekijk altijd eerst de voor- en nadelen of bespreek ze met uw huisarts voordat u besluit een PSA-test te doen.

 

• Prostaatkanker geeft meestal geen klachten. De meeste mannen met prostaatkanker merken niet dat ze het hebben.
• Plasklachten komen meestal door een vergrote prostaat en niet door prostaatkanker. Als u plasklachten heeft betekent het niet van zelfsprekend dat u prostaatkanker heeft of zal krijgen. 
• Botpijnen (bijvoorbeeld in de heup of rug) zijn vaak het eerste wat iemand van prostaatkanker merkt. Kankercellen zijn dan ook in de botten gaan zitten, we noemen dit uitzaaiingen.