Annet biedt ook een leefstijlpil aan

“We zouden meer bezig moeten zijn met mensen gezond houden, dan beter maken”, zegt leefstijlapotheker Annet Gossen. Zij is apotheker in het Gelderse Twello, waar ze zich hard maakt voor een rol van apothekers in leefstijladvies en -coaching. Binnen BENU zijn er verschillende apothekers die zich bezig houden met leefstijl en preventie. Annet: “Veel mensen zouden liever geen medicijnen slikken. Ik probeer mijn klanten naast medicijnen ook, wat ik noem, een ‘leefstijlpil’ als optie aan te bieden".

"Voor een groot aantal aandoeningen waar iemand medicijnen voor gebruikt, kan structurele verandering van leefwijze en gedrag een alternatief voor die medicijnen zijn. Maar dan moet iemand wel gemotiveerd zijn en serieus aan de slag met veranderen van zijn/haar gewoontes. Hier zit vaak de kneep, het vereist dat je het lang volhoudt, terwijl veel mensen vooral gericht zijn op gemak.”

Leefstijlpil

Annet: “Juist binnen apotheken is er de mogelijkheid om het gesprek aan te gaan over medicijngebruik. Medicijnen kunnen van grote invloed zijn op iemands levenswijze. Ik vertel patiënten dan dat er twee soorten pillen zijn. De pil die de patiënt al gebruikt of gaat gebruiken en wat ik noem ‘de leefstijlpil’. Die eerste is een kwestie van slikken zoals voorgeschreven. Soms kan het niet anders, maar je zit er vaak voor langere tijd of heel je leven aan vast. Gebruiken van de ‘leefstijlpil’ vraagt inspanning van de patiënt. Die moet verantwoordelijkheid nemen voor zijn of haar gedrag. Gezonder eten, meer bewegen maar ook bijvoorbeeld zorgen voor een goede nachtrust. Mijn startpunt is vaak antwoord krijgen op de vraag: wat wil je in je leven? Deze vraag beantwoorden zorgt voor inzicht in je motivatie en leidt vaak ook al tot minder stress en meer ontspanning”.

Leefstijlapothekers werken samen met vereniging Arts & LeefstijlLifestyle4Health en TNO. Arts & Leefstijl gebruikt het zogenaamde leefstijlroer als leidraad om naar verschillende facetten van iemands leefstijl te kijken. Annet beschrijft dit vanuit een praktijkvoorbeeld: “Een patiënt met diabetes wilde graag minder medicijnen gebruiken. Daarom kreeg zij het advies om meer te gaan bewegen vanwege haar overgewicht. Dat lukte haar niet goed. Toen ik goed bleef doorvragen, bleek dat de patiënt slecht sliep. Dit kwam omdat zij ’s-nachts lag te piekeren over de problemen van haar dochter. Het gevolg was dat zij opstond en ging eten. Door de slechte nachtrust was ze overdag moe en had onvoldoende energie om te gaan bewegen. Daar voelde ze zich dan weer schuldig over met als gevolg dat ze ook weer ging eten”. De oplossing was niet praten over eten en bewegen, maar over haar mentale conditie. Door de patiënt mentaal weerbaarder te maken waardoor ze beter slaapt, heeft ze meer energie om te werken aan andere uitdagingen.”

Intrinsieke motivatie

"Intrinsieke motivatie vinden is de sleutel voor succes", volgens Annet. "De vraag is daarom, waarvoor wil iemand moeite doen om zijn of haar gedrag aan te passen. Soms kan dat zitten in een eenvoudige wens, zoals met een kleinkind mee kunnen naar de speeltuin of dagje uit. Als iemand aan de balie komt om medicijnen te halen, vraag ik ook of ze tevreden zijn met wat ze slikken. Als blijkt dat ze beperkingen ervaren of liever zonder medicijnen zouden willen leven, biedt mij dat een haakje om het over hun leefstijl te hebben. Het kan ook gebeuren dat er andere zaken een verandering belemmeren. Zo had ik een patiënt die bij me kwam omdat ze graag minder medicatie wilde gaan gebruiken. Tijdens het gesprek bleek dat ze zoveel angsten had. Dat heb ik daarom eerst prioriteit gegeven. Als ze minder angstig heeft het zin om over afbouwen van medicijnen te beginnen.”

Uit de Corona-inclusieve Volksgezondheid Toekomst Verkenning (c-VTV 2020, RIVM)

Door de COVID crisis zijn de toekomstige opgaven voor volksgezondheid en zorg nog urgenter geworden. Corona heeft kwetsbaarheden en problemen in zorg uitvergroot. De hoge ziektelast door hart- en vaatziekten en kanker was al blijvend, maar ons gedrag lijkt ongezonder te zijn geworden. Roken en overgewicht, twee belangrijke riscofactoren, lijken gemiddeld toe te nemen. Dit onderstreept het belang van preventie.

Daarnaast zijn er in Nederland duidelijke en hardnekkige verschillen in gezondheid tussen bevolkingsgroepen te zien. Deze verschillen zijn te zien langs verschillende scheidslijnen, zoals opleiding en inkomen, woonomgeving, migratieachtergrond, maar ook langs dimensies als leeftijd en geslacht. Door de coronacrisis werden deze scheidslijnen nog scherper. En wanneer meerdere scheidslijnen bij elkaar komen ontstaat er een opeenstapeling van risico’s waardoor bevolkingsgroepen extra geraakt worden. In de toekomst kan dit leiden tot een toename van gezondheidsverschillen.

Positief is dat mensen meer rust ervaren en de aandacht voor een gezonde leefstijl lijkt toegenomen. Dat maakt het draagvlak voor preventie maakt groter. De vraag is natuurlijk wel hoe we het goede kunnen behouden en zelfs versterken, en niet terugvallen in oude patronen. Er is hoop dat deze coronacrisis een keerpunt kan zijn voor het verduurzamen, gezonder maken en vergroenen van de maatschappij. Dit kan door structurele gedragsveranderingen in bijvoorbeeld leefstijl, mobiliteit en werkomgeving. Maar ook door de extra investeringen die vanwege de coronacrisis worden gedaan in te zetten om de benodigde veranderingen vorm te geven.

Bron: https://www.volksgezondheidtoekomstverkenning.nl/c-vtv

“Vrijwel iedereen is het er over eens dat zo niet langer kan. Op de huidige manier is de zorg niet in stand te houden. De Corona pandemie heeft dit ook duidelijk laten zien. Over een aantal jaren zijn er meer zieke dan gezonde mensen. Die overgebleven gezonde mensen moeten de zieken verzorgen, maar dat zijn er nu al te weinig. De menskracht in de zorg is grootste belemmering in de zorgverlening. Bij huisartsen is nu al sprake van grote personeelstekorten. Bij apotheken speelt dit ook. Daarom moeten met hele de 1e lijn, zoals huisartsen en thuiszorg samen optrekken in preventie. Apothekers willen hier graag ook een rol in spelen.”

Verdienmodel

“Ik was onlangs op een bijeenkomst in Utrecht over leefstijl. Hier sprak ik ook over met aanwezige huisartsen, onderzoekers en collega apothekers. Het gesprek ging vaak over hoe we preventie en leefstijlbevordering in de praktijk brengen. Er zijn veel vernieuwende initiatieven, maar die komen vaak niet verder . Projecten worden even gesubsidieerd, maar als de subsidie afloopt stopt het initiatief. Dat ligt aan de opzet van ons huidige zorgstelsel. Zorgverzekeraars belonen nu voornamelijk het beter maken van zieke mensen en niet om te zorgen dat mensen niet ziek worden. Niet iemands ziekte, maar de gezondheid van hun verzekerden moet het verdienmodel worden van zorgverzekeraars. Zolang dit niet verandert gaan zorgverzekeraars niet meer inzetten op preventie.”

“Preventie is een verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen. Van de Rijksoverheid, gemeenten, zorgverleners in de1e en 2e lijn en zorgverzekeraars. Die verantwoordelijkheid is nu niet helder belegt. Betrokken partijen kijken daardoor vaak naar elkaar, omdat het voor geen van hen een harde doelstelling is. De inzet van preventieve maatregelen komt pas van de grond als de overheid dit gaat eisen. Het is nu te vrijblijvend en vooral gericht op risicogroepen. Het Ministerie van VWS stimuleert met bijvoorbeeld met subsidies wel samenwerkingen tussen gemeenten en zorgverzekeraars op het vlak van preventie. Samenwerkingen op regionaal niveau blijken vrij succesvol, maar hebben geen landelijke dekking. Gelukkig is nu wel landelijk de Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) opgenomen in het basispakket van zorgverzekeraars. Dat is een goede zaak. Tegelijkertijd geldt die vergoeding nu alleen voor mensen die kampen met obesitas. Maar dan ben je met preventie veel te laat. Ook hier geldt dat voorkomen beter blijft dan genezen.”

Ook werken bij BENU?

Bekijk onze vacatures.